«Κανείς δεν σώζεται μόνος του. Ή σωτηρία μου δεν είναι δική μου υπόθεση, δική μου μικρή και ατομική υπόθεση.
Είναι ένα γεγονός οντολογικό, πού άφορα όχι μόνο όλη την ανθρωπότητα, αλλά και όλη την κτίση, κάθε τι πού δημιουργήθηκε από τον Θεό».
Ο γέρων Σιλουανός κατατάχθηκε στο Ορθόδοξο Αγιολόγιο την 26η Νοεμβρίου 1987 από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και τιμάται σήμερα σ’ όλον τον κόσμο.
Ή πολυσχιδής ακτινοβολία του είναι εντυπωσιακή. Πώς να εξηγήσουμε την «δόξα» αυτού του χωρικού, πού γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της Ρωσίας το 1866 και εκάρη μοναχός στο Άγιον Όρος το 1892. Ποιος είναι αυτός πού αγγίζει τόσο τους ανθρώπους; Τι τον καθιστά ένα σύγχρονο γέροντα, έναν οδηγό στην αναζήτηση του θεού, έναν σύντροφο στην περιπέτεια της πίστης, ένα έρεισμα στον πόνο και την αγωνία, έναν φίλο στην απελπισία; Μπορεί κανείς να δώσει πολλαπλές εξηγήσεις, χωρίς να εξαντλήσει το θέμα: ήταν ευπρόσιτος και ανθρώπινος- είχε βαθιά εμπειρία του Θεού βασισμένη στην ταπείνωση του και τη βίωση της προσωπικής κολάσεως.
Η μαρτυρία του ήταν αυθεντική και απλή, ή αγάπη και ή προσευχή του καθολική, για όλα τα όντα και τους λαούς της γης (συμπεριλαμβανομένων των εχθρών), τόσο πού συνέπασχε με όλη την κτίση.
Ή ανθρώπινη διάσταση του Γέροντα
Παιδί μιας τυπικής -ευσεβούς και πολυμελούς- ρωσικής αγροτικής οικογένειας του 19ου αιώνα, ο γέρων Σιλουανός έζησε απλά, όπως κάθε νέος χωρικός της εποχής του. Μετά από μία εντελώς στοιχειώδη εκπαίδευση -μόλις δύο σχολικά έτη- μαθαίνει την τέχνη του ξυλουργού και κατόπιν υπηρετεί την στρατιωτική του θητεία. Σωματικώς, είναι ένας ψηλός και γεροδεμένος νέος, γλυκύς και ήρεμος εκ φύσεως, πράγμα πού δεν τον εμποδίζει ώρες-ώρες ακόμη και να παίρνει μέρος σε διαπληκτισμούς, να κάνει παρέα με κορίτσια και να παίζει ακορντεόν. Είχε τέτοια σωματική δύναμη και ικανότητα, πού μπορούσε, λένε, να πιει τρία λίτρα βότκα χωρίς να μεθύσει και να καταβροχθίσει χωρίς πρόβλημα, την μέρα του Πάσχα, πενήντα αυγά!
Στο Άγιον Όρος, όντας προικισμένος με τα εξαιρετικά δώρα της Θείας Χάριτος -κυρίως την θεωρία του Θεού-, αναλαμβάνει με αφοσίωση το βαρύ φορτίο του διακονήματος του οικονόμου της μονής, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις δύσκολες συνθήκες της ζωής των εργατών πού ήταν υπό την αρμοδιότητα του, στον πόνο τους και στα παντός είδους προβλήματα τους. Εν συντομία μπορούμε να πούμε ότι με την απλή ζωή του, σαρκωμένη και ριζωμένη στην πραγματικότητα, ο γέρων Σιλουανός είναι κοντά μας.
Είναι πιο οικείος από ό,τι ο πατήρ Σωφρόνιος, πού τον ανέδειξε στον κόσμο και τον παρουσίασε απλά, προσεγγίζοντας τον με ένα ύφος πού δίνει την αίσθηση του μεγαλειώδους και του θαυμαστού, όπως έκαναν οι συντάκτες των βυζαντινών αγιολογικών κειμένων.
Ή βαθιά εμπειρία του Θεού
Ό γέρων Σιλουανός αξιώθηκε να βιώσει την μοναδική και βαθιά εμπειρία του Θεού πού θα του δώσει, στο τέλος της ζωής του, το κύρος αληθινού διδασκάλου. Εάν ή εξωτερική συμπεριφορά του είναι ό,τι πιο συνηθισμένο, ή εσωτερική-πνευματική του ζωή είναι ακριβώς το αντίθετο. Ή ζωή του διακρίνεται, εξ αρχής, από μια κίνηση, πού είναι, σύμφωνα με αυτόν, ή ίδια ή καρδιά της πνευματικής οδού και προόδου. Μία κίνηση πού εκδηλώθηκε εμπράκτως με την μεγάλη βοήθεια προς τους πολυάριθμους αναζητητές του Θεού. Πρόκειται για μία δυναμική σε τρεις φάσεις, μέσω της οποίας ο άνθρωπος μεταστρέφεται από την κατάσταση του «ατόμου» – επικεντρωμένου στον εαυτό του- σε αυτή του «προσώπου» εν κοινωνία, και πραγματώνει σταδιακά την εικόνα του Θεού μέσα του, ταυτίζοντας το θέλημα του με το θείο θέλημα δια της αποκτήσεως της χάριτος του Άγιου Πνεύματος. Πρώτη φάση: ή δωρεά της Χάριτος, πού κάνει τον άνθρωπο να ανακαλύψει «έναν άλλο κόσμο μέσα του», πού του δίνει χαρά, ζήλο, ειρήνη και πνευματική έμπνευση. Δεύτερη φάση: ή απώλεια αυτής της Χάριτος, πού διακρίνεται από μία αίσθηση εγκατάλειψης του Θεού. από τον εγκλεισμό και την ξηρότητα της καρδιάς, την ταραχή και το σκοτάδι της ψυχής, πού βασανίζεται από τα πάθη, την τελμάτωση στην καθημερινότητα και τον πειρασμό της απόγνωσης.
Τρίτη φάση: ή ανάκτηση της Χάριτος με μία εργασία μεταμόρφωσης και απομάκρυνσης των παθών πού εμποδίζουν την ενέργεια του Άκτίστου Φωτός. Κι αυτό με την βοήθεια όλων αυτών πού ή Άγια Γραφή και ή παράδοση της Εκκλησίας προτείνουν: την μετάνοια, την διαρκή μεταστροφή, την προσευχή, την νηστεία, την τήρηση των εντολών του Χρίστου και κυρίως, αυτό πού αποτελεί την ουσία της διδασκαλίας του Σιλουανού, την άσκηση στην ταπείνωση: «ασκητική» ταπείνωση με τις συνεχείς προσπάθειες του προσώπου και «κατά Χριστόν» ταπείνωση με την δωρεά και την χάρη του Άγιου Πνεύματος. «Όσον άφορα αυτόν πού γνώρισε το Άγιο Πνεύμα και έμαθε από Αυτό την ταπείνωση, έγινε όμοιος με τον διδάσκαλο του Ιησού Χριστό, Υιό του Θεού», γράφει. Και άλλου: «Αν ο κόσμος περιείχε όλη την δύναμη των λόγων του Χρίστου: “Μάθετε άπ’ εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία”, τότε όλος ο κόσμος, όλο το σύμπαν θα εγκατέλειπε όλες τις άλλες γνώσεις, για να αναζητήσει μόνο αυτή την θεία γνώση». Αυτή την πνευματική δυναμική -πού την ξαναβρίσκουμε κυρίως στις Πνευματικές Ομιλίες πού αποδίδονται στον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο (4ος αιώνας)- είναι ακριβώς αυτό πού ο γέρων Σιλουανός θα ζήσει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, με μία ένταση ανάλογη με τη Χάρη πού θα του προσφέρει ο Θεός.
Ή εξέλιξη του οριοθετείται έτσι από μία σειρά γεγονότων πού είναι άλλωστε και σταθμοί της πορείας του: μία πρώτη μεταστροφή στην ηλικία των δεκαεννέα ετών: ή εμπειρία της αμαρτίας («γνώρισε» μία κοπέλα χωρίς να είναι παντρεμένος και λίγο έλειψε να σκοτώσει έναν νέο του χωρίου σε μία συμπλοκή)· ή αναχώρηση για το Άγιον Όρος οπού -με αληθινή έλλαμψη- αξιώνεται να δει τον Χριστό· χρόνια εσωτερικού σκότους, οπού αγωνίζεται ενάντια σε λογισμούς υπερηφάνειας και δαίμονες πού του επιτίθενται· αυτός ο περίφημος, τέλος, λόγος πού ο Χριστός του δίνει, για να πορευτεί την οδό της ταπείνωσης και πού έγινε πηγή φωτός και ανακούφισης για αναρίθμητους ανθρώπους: «Κράτα τον νου σου στον “Άδη και μην απελπίζεσαι». Οπλισμένος με αυτό «το θεραπευτικό εργαλείο», πού είναι εξάλλου μία πνευματική ρομφαία, ο γέρων Σιλουανός θα ανέρχεται, για δεκαπέντε χρόνια, βαθμίδα-βαθμίδα την αγία κλίμακα, για να εισέλθει, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ζωής του, στις «ανώτερες σφαίρες της άγιας απάθειας».
Μία απλή και αυθεντική μαρτυρία
Σε μία εποχή κορεσμένη από λόγια, οπού οι άνθρωποι, και κυρίως οι νέοι, κρίνουν την αυθεντικότητα ενός ανθρώπου περισσότερο από τις πράξεις του παρά από τα λόγια του, ή αρμονία των λόγων και των έργων του αγίου Σιλουανού δεν είναι ασφαλώς άσχετη με την επίδραση του. Αυτή ή αρμονία ήταν άλλωστε μία πηγή έλξης και στο Άγιον Όρος. Σ’ αυτούς πού απορούσαν επειδή έβλεπον προσκυνητές «διανοούμενους» να σπεύδουν στον Σιλουανό για να συνομιλήσουν μαζί του, «παρόλο πού δεν διάβαζε τίποτα», ο πατήρ Μεθόδιος απαντούσε: «Δεν διαβάζει τίποτα, αλλά κάνει τα πάντα, ενώ οι άλλοι διαβάζουν πολύ και δεν κάνουν τίποτα».
Όπως υπογραμμίζει ο π. Κάλλιστος Ware, χωρίς να επιδιώκει να είναι “πρωτότυπος” ερμηνεύοντας μία ιδιαίτερη ή πρωτόγνωρη θεοπτία του Σιλουανού, «ζητούσε να είναι απλώς ένας μάρτυρας πιστός στην ζωντανή παράδοση της ευχής, με την οποία είχε ζυμωθεί (ενν. ο Σιλουανός) κατά την διάρκεια των σαράντα έξι χρόνων πού πέρασε στο Άγιον Όρος».
Ό γέρων Σιλουανός είναι λοιπόν αυθεντικός μάρτυρας, αφού μας παρουσιάζει τον Χριστό όχι μέσω μιας διδασκαλίας, ενός θεολογικού συστήματος ή μιας πραγματείας, αλλά μέσω μιας άμεσης εμπειρίας του Θεού, βιωμένης στο βάθος της ύπαρξης του, και ενός προσωπικού τρόπου βιώσεως της διδασκαλίας της Εκκλησίας και της Παραδόσεως.
Κατά το παράδειγμα των αγίων -έτσι όπως αυτός τους ορίζει χωρίς να θεωρεί τον εαυτό του τέτοιο-, δεν μιλά παρά γι’ αυτό πού είδε και γνώρισε δια του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό πού πραγμάτωσε στην ζωή του και βίωσε στην ύπαρξη του, στο σώμα, την ψυχή και το πνεύμα του. Καλύτερα, μπορούμε να πούμε ότι ο γέρων Σιλουανός εκφράζει την πνευματική του εμπειρία, την σχέση του με τον Θεό με πολύ απλές λέξεις, χωρίς την ορολογία και το φίλτρο της θεολογίας των Πατέρων της Εκκλησίας, πού όμως είναι πάντα παρόντες. Λέξεις μιας καθαρά ευαγγελικής φρεσκάδας, θρεμμένες με το πιστό άκουσμα του Λόγου του Θεού, με την ανάγνωση των ευαγγελίων -κυρίως του κατά Ιωάννη- και των ψαλμών. Με μία εκπληκτική ελευθερία, ο άγιος Σιλουανός δηλώνει: «Το Άγιο Πνεύμα περνά από την Αγία Γραφή στην ψυχή».
Πέρα από κάθε τυπικότητα, καλώντας σε μία έσωτερίκευση και συνειδητοποίηση της παγκοσμιότητας της ευχαριστιακής λειτουργίας, προσθέτει: «Μέσα στους ναούς τελούμε την θεία λειτουργία και το Άγιο Πνεύμα είναι παρόν. Άλλα ο καλύτερος ναός του Θεού είναι ή ψυχή. Γι’ αυτόν πού προσεύχεται μες την ψυχή του όλος ο κόσμος γίνεται εκκλησία».
Μία αιώνια αγάπη
Στο τέλος της ζωής του, ο γέρων Σιλουανός χριστοποιήθηκε τόσο από το Άγιο Πνεύμα, πού έφερε στην καρδιά του αυτό πού ο Ιησούς Χριστός είχε προσλάβει και ανακεφαλαίωσε στο πρόσωπο Του: παγγενή τον Αδάμ. ‘Απ’ αυτή την άποψη, είναι εκπληκτικό να δει κανείς πώς γνώριζε αυτός ο άνθρωπος -ο σχεδόν αγράμματος, ο εχθρικός με τις εφημερίδες και ο όποιος δεν είχε βγει από την ρώσικη επαρχία παρά για να αποτραβηχθεί στο Άγιον Όρος- τον πόνο των ανθρώπων και των λαών όλης της γης.
Ή εμπειρία της θέας του Ζώντος Χρίστου, κατά την διάρκεια ενός εσπερινού έσωτερικευμένη και αφομοιωμένη με τον πολύχρονο ασκητικό αγώνα, την κένωση και την παραμονή στο διπλό πυρ της χάριτος και της εσωτερικής κολάσεως, είχε οδηγήσει τον Σιλουανό στην πληρότητα και τελειότητα της αγάπης.
Απέναντι σε όλες τις δοκιμασίες και τους πειρασμούς της φυγής μακριά από τον κόσμο και την πραγματικότητα, το μήνυμα του γέροντα Σιλουανού είναι εδώ σαφές: ο άνθρωπος πού δέχεται την χάρη να ζει μία μεγάλη μυστική εμπειρία δεν πρέπει να κλείνεται στην έκσταση του. Μπορεί να ξεχνά τον κόσμο για λίγο, προκειμένου να δίνεται ολοκληρωτικά στην θεωρία του Θεού, αλλά δεν μπορεί να βυθιστεί εκεί.
Οφείλει να επιστρέψει στον εαυτό του, να θυμηθεί τους ανθρώπους και την κτίση: «Όποιος γνώρισε τον Θεό δια του Άγιου Πνεύματος εύχεται και χύνει δάκρυα για όλον τον κόσμο».
Και «το να εύχεται κανείς για τους ανθρώπους σημαίνει να χύνει το αίμα του». Βυθισμένος πλήρως στο μυστήριο της κατά Χριστόν ζωής, ο γέρων Σιλουανός συνέπασχε με όλους και με όλα: με τους ανθρώπους πού δεν γνωρίζουν τον Θεό, πού υποφέρουν λόγω της υπερηφάνειας τους και στερούνται της Χάριτος, με τους λαούς πού στενάζουν από τον πόνο, την πείνα και τον πόλεμο. «Ή εμπειρία του Άγιου Πνεύματος του απαγόρευε να κλείσει την Εκκλησία στον εαυτό της, διότι σ’ αυτή περιέχονται ο κόσμος και όλη ή ανθρωπότητα, δηλώνει ο Όλιβιέ Κλεμάν.
Για τον Σιλουανό, όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά του Θεού, φορείς του Αγίου Πνεύματος». Ό γέρων Σιλουανός επαναλαμβάνει συνεχώς: ή ψυχή πού διακατέχεται από το Άγιο Πνεύμα θλίβεται όταν βλέπει τον άλλο να υποφέρει· ποθεί και γι’ αυτόν και για όλον τον κόσμο την ίδια χάρη πού κι αυτή έλαβε. Επιθυμεί όλοι οι άνθρωποι να γνωρίσουν την ίδια ομορφιά, να μετανοήσουν, να δουν την δόξα του θεού, να ανακαλύψουν την ευσπλαχνία Του και να σωθούν.
Ό σκοπός είναι το κακό να εκδιωχθεί από την γη και να βασιλεύσει ή ειρήνη. Ή αγάπη, ή αληθινή αγάπη, δεν ανέχεται την απώλεια ούτε μιας ψυχής: «Ό αδελφός μας είναι ή ζωή μας. Θα δοξαστούν αυτοί πού, επειδή ήταν πλήρεις από την αγάπη του θεού, υπέμειναν τον πόνο όλου του κόσμου». Από κει και ή διακαής προσευχή πού αναγράφεται και στην εικόνα του αγίου: «Δέομαι Σου έλεήμον Κύριε, ίνα γνωρίσωσι σε εν Πνεύματι άγίω πάντες οι λαοί της γης».
Ή αγάπη για τους εχθρούς
Αγάπη για τους ανθρώπους, ακόμη και για τους εχθρούς (Ματθ. 5,44).
Διότι, όπως μας λέει ο γέρων Σιλουανός, είναι εύκολο να αγαπήσουμε έναν άγιο. Μπορούμε όμως να αγαπήσουμε έναν μεγάλο αμαρτωλό, κάποιον πού μας προσβάλλει, πού μας περιφρονεί, πού μας βλάπτει, πού διώκει την Εκκλησία;
Να είσαι χριστιανός σημαίνει να ακολουθείς τον Χριστό πού πέθανε πάνω στο σταυρό για τη σωτηρία των εχθρών Του (Λουκ. 9, 54-56), πού τους συγχώρεσε.
Ν’ αγαπάς τους εχθρούς σου σημαίνει να συμπάσχεις, να γνωρίζεις ότι αυτοί υποφέρουν από μεγάλο πόνο λόγω των παθών τους και επομένως να προσεύχεσαι γι’ αυτούς Αποκορύφωμα της ευαγγελικής ζωής, σύμφωνα με το ευαγγέλιο, ή αγάπη για τους εχθρούς είναι για τον Σιλουανό το έσχατο κριτήριο της «αληθινής πίστης», το «ανελέητο βαρόμετρο» της ακρίβειας της πνευματικής μας ζωής, το αδιάσειστο μέτρο του βαθμού της κοινωνίας μας με τον Θεό και της παρουσίας της Χάρης Του εντός ημών.
Με άλλα λόγια, ή αγάπη για τους εχθρούς είναι αυτό πού, πέρα από όλους τους τύπους, τα θεολογικά κατασκευάσματα και τις μυστικές εμπειρίες, μαρτυρεί την αλήθεια της Εκκλησίας.
Σ’ αυτό το σημείο, ο γέρων Σιλουανός είναι κατηγορηματικός: οποίος έχει την δύναμη της αγάπης για τους εχθρούς γνωρίζει τον Κύριο Ιησού Χριστό εν Πνεύματι και Αλήθεια.
Όποιος, αντιθέτως, δεν την έχει, είναι ακόμη στα χέρια του θανάτου· ή χάρη, ή αγάπη του Θεού δεν υπάρχει στην πληρότητα της μέσα του και δεν έχει γνωρίσει ακόμα αληθινά τον Θεό, όπως είναι.
Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον πατέρα Σωφρόνιο, δεν είναι ακόμη εντελώς «ορθόδοξος» με την βαθύτερη έννοια του ορού.
Και ο γέροντας προσθέτει: «Ή ψυχή πού δεν έχει αγάπη για τους εχθρούς δεν θα έχει ποτέ ειρήνη· θα βασανίζεται και θα κάνει και τους άλλους να υποφέρουν».
Έτσι αγγίζουμε το βαθύ νόημα της δεύτερης εντολής του Χρίστου: «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν», όπως αυτή έγινε αντιληπτή και βιώθηκε από τον γέροντα Σιλουανό. Αυτό το «ως σεαυτόν» δεν δείχνει τόσο το μέτρο, με το όποιο πρέπει να αγαπήσουμε τον πλησίον μας, όσο σημαίνει την οντολογική ενότητα, το ομοούσιο του ανθρωπίνου γένους, πού με την πτώση διχάστηκε, αλλά αποκαταστάθηκε από τον Χριστό. Το να αγαπήσεις τον πλησίον σου «ως σεαυτόν» σημαίνει να τον αγαπήσεις όπως την ίδια σου την ζωή. Σημαίνει, όπως γράφει ο πατήρ Σωφρόνιος ακολουθώντας το πνεύμα του διδασκάλου του, «να ζήσεις πραγματικά όλη την ανθρωπότητα σαν να ήταν μία μόνο ζωή, μία μόνο φύση με πολλαπλά πρόσωπα.
“Αν κάθε άνθρωπος, δημιουργημένος κατ’ εικόνα Θεού, κατορθώσει να περιέχει, να συμπεριλάβει στην ύπαρξη του το σύνολον της ανθρώπινης ύπαρξης, κατά τον ίδιο τρόπο πού κάθε πρόσωπο της Άγιας Τριάδας φέρει την θεότητα στην πληρότητα της, τότε όλο το κακό πού διαπράττεται στον κόσμο δεν θα θεωρηθεί πιο μόνον σαν κάτι πού δεν έχει σχέση με μας, αλλά σαν δική μας προσωπική αμαρτία».
Συμπάθεια για την κτίση
Ό γέρων Σιλουανός δεν παύει να μας το υπενθυμίζει: κανείς δεν σώζεται μόνος του. Ή σωτηρία μου δεν είναι δική μου υπόθεση, δική μου μικρή και ατομική υπόθεση. Είναι ένα γεγονός οντολογικό, πού άφορα όχι μόνο όλη την ανθρωπότητα, παγγενή τον Αδάμ, αλλά και όλη την κτίση, κάθε τι πού δημιουργήθηκε από τον Θεό. Ό γέρων Σιλουανός, πού περπατά εδώ πάνω στα βήματα του αγίου Ισαάκ του Σύρου, μας μιλά για την θλίψη πού τον κυρίευσε, όταν έκοψε ένα φύλλο ενός δέντρου χωρίς λόγο, για τα άφθονα δάκρυα πού έχυνε για τρεις μέρες, επειδή τραυμάτισε θανάσιμα μία μύγα πού τον εκνεύριζε ή επειδή έχυσε καυτό νερό σε νυκτερίδες, για να απαλλαχθεί άπ’ αυτές.
Γράφει: «Μετά από εκείνη την ημέρα, δεν έκανα πια κακό σε κανένα πλάσμα. Το Πνεύμα του Θεού μας μαθαίνει να αγαπάμε κάθε έμβιο όν». Αυτό οδηγεί κάποιους να δουν μέσα στον γέροντα Σιλουανό, όπως και στον Φραγκίσκο της Ασίζης, έναν «οικολόγο άγιο».
Ένας σύγχρονος και επίκαιρος άγιος
Κάποιοι θεώρησαν ότι ο Θεός έδωσε τον γέροντα Σιλουανό στην Δύση ως άγιο και οδηγό στον δρόμο της σωτηρίας, κατά τον ίδιο τρόπο πού έδωσε τον άγιο Σεραφείμ του Σαρώφ στην Ρωσσία και τον άγιο Νεκτάριο Αιγίνης στην Ελλάδα. Πέρα από την απλοϊκότητα και την σχηματοποίηση, αυτός ο συσχετισμός είναι αληθινός. Με την παγκοσμιότητα της αγάπης του, πού δεν αποκλείει τίποτα και κανέναν, με την δύναμη της προσευχής του για την σωτηρία του κόσμου, με το βάθος του ευχαριστιακού του δράματος πού περικλείει όλη την κτίση, με την γνώση του για την άβυσσο της ανθρώπινης καρδιάς και του εσωτερικού δρόμου πού οδηγεί στην «απόκτηση του Άγιου Πνεύματος», ο γέρων Σιλουανός δεν έχει επηρεάσει μόνο την ζωή πολλών ανθρώπων χάρη σ’ αυτόν, στα γραπτά του και στην προσευχή του, ξαναβρήκαν τον Θεό και τον Χριστό, εμβάθυναν στην πίστη τους, μεταμόρφωσαν το είναι τους και ίσως ένιωσαν μία κλήση για τον μοναχικό βίο.
Έγινε έτσι το ένα από τα «σημεία αναφοράς πού βρίσκονται στο πεδίο των πιθανών πού αναγγέλλουν και προετοιμάζουν την πνευματικότητα του αύριο» (Jean Bies). Σύμφωνα με τον πατέρα Πορφύριο, ηγούμενο της μονής του Κοβίλγ (Σερβία), «αν ή μαρτυρία του Σιλουανού εμφανίζεται σημαντική, είναι διότι, ως μεταμορφωθέν πρόσωπο, συμβάλλει στην μεταμόρφωση της κοινωνίας και όλου του κόσμου.
“Άνθρωπος αυθεντικός, όπως μονό οι άγιοι μπορούν να είναι, ο γέρων Σιλουανός είναι μια πηγή παρηγοριάς στον κόσμο μας, πού χαρακτηρίζεται από αναρίθμητες διαμάχες και εντάσεις μεταξύ των λαών, των δύο φύλων και του εσωτερικού κόσμου κάθε ανθρώπου».
‘Υπ’ αυτή την έννοια, την ώρα πού ο οικουμενισμός ως θεσμός ναυαγεί, οπού μερικά περιβάλλοντα (κυρίως ορθόδοξα) κυριεύονται από την σκληρότητα της κοινής ομολογίας, οπού ο εθνικισμός και τα εθνικοφυλετικά πάθη οξύνονται, ο γέρων Σιλουανός εμφανίζεται ως ένας μεσολαβητής, ένας προφητικός τόπος συνάντησης και υπέρβασης -εκ των ένδον, με την μεταμόρφωση της καρδιάς- των διαιρέσεων και του μίσους όλων των ειδών.
Απέναντι στην κρίση του νου και τις απογοητεύσεις του σύγχρονου κόσμου και των περιπετειών του, είναι -για να χρησιμοποιήσουμε ξανά τα λόγια του Όλιβιέ Κλεμάν- «ένας από τους μεγάλους μάρτυρες της σύγχρονης μεταμόρφωσης του χριστιανισμού, την στιγμή πού ο Θεός ολοκληρώνει την αποκάλυψη του ονόματος Του με το να παύει να οικειοποιείται ολότελα τον Σταυρό· εμείς καταλαβαίνουμε ότι ή κόλαση, εφόσον ο Χριστός δεν παύει να κατεβαίνει εκεί, δεν καταλήγει στο μηδέν αλλά στην ελπίδα».
Του ιεροδιακόνου Maxime Egger
Από το περιοδικό «ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ», ΔΕΚ. 2000 – ΜΑΡΤ. 2001, ΤΕΥΧΟΣ 4
http://dosambr.wordpress.com
