ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΓΙΑ ΔΥΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥΣ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ, ΙΩΑΝΝΗ ΦΟΥΝΤΟΥΛΗ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΣΕΡΝΟΓΛΟΥ.

-->

 

Την 3^η Φεβρουαρίου, εορτή Συμεώνος του Θεοδόχου, στον Ιερό Ναό Αγίου Συμεών Μυτιλήνης, η Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης, Ερεσού και Πλωμαρίου και η Εταιρεία Λεσβιακών Μελετών, οργάνωσαν θεολογικό και φιλολογικό μνημόσυνο για δύο κορυφαίες προσωπικότητες των Λεσβιακών Γραμμάτων και όχι μόνον, αλλά και των Ελληνικών Γραμμάτων, γενικότερα. Μνημόνευσαν και τίμησαν τον Ιωάννη Φουντούλη, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Διευθυντή του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών στη Μονή Βλατάδων της Θεσσαλονίκης και τον Αθανάσιο Τσερνόγλου, Φιλόλογο Καθηγητή και Άρχοντα Προστάτη των Γραμμάτων του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου. Ο πρώτος εκοιμήθη το 2007 και ο δεύτερος το 2003.

Για τον Ιωάννη Φουντούλη ομίλησε ο κ. Αθανάσιος Ι. Καλαμάτας, Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ και Θεολόγος Καθηγητής στο Πρότυπο Πειραματικό ΓΕ. Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, και για τον Αθανάσιο Τσερνόγλου ο κ. Στρατής Αναγνώστου, Δρ. Πανεπιστημίου Αιγαίου και Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Μυτιλήνης. 

Ο κ. Καλαμάτας ομιλώντας με συγκίνηση για το διδάσκαλό του, τόνισε ιδιαίτερα ότι ο Ιωάννης Φουντούλης «υπήρξε προσωπικότητα ταπεινή και απλή στο χαρακτήρα, αλλά συνάμα υπήρξε και πολυτάλαντος και πολυδύναμος άνθρωπος, πανεπιστημιακός διδάσκαλος, πράγματι φωτισμένος μιας και το έργο του για όλους εμάς που διακονούμε τη Θεολογία και την Εκκλησία ήταν και συνεχίζει να είναι το πνευματικό μας αγκωνάρι». Το σημείο που περισσότερο εστίασε την ομιλία του ο κ. Καλαμάτας είναι το γεγονός ότι ο Ιωάννης Φουντούλης «ζώντας και γράφοντας σαν ένας νέος “Κολλυβάς”, θεωρούσε ότι το έργο της Εκκλησίας μας είναι έργο κατεξοχήν λειτουργικό, αναπόσπαστα δεμένο με τη Θεία Λατρεία, βασισμένο επάνω στα ακηλίδωτα αρχέτυπα και στα άφθαρτα πρότυπα του Θεανθρώπου, των Αποστόλων και των μεγάλων Πατέρων». Επιπλέον, ο ομιλητής δεν ξέχασε να αναφερθεί και στην τεράστια συνεισφορά του Ιωάννη Φουντούλη στην ανάπτυξη της Λεσβιακής Αγιολογίας, αφού πολλά από τα συγγράμματά του αναφέρονται σε αγίους της Τοπικής Εκκλησίας μας.  Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Καλαμάτας ανέφερε επί λέξει για τον αξέχαστο διδάσκαλό του: «τολμώ να πω για το διδάσκαλό μου αυτό που έλεγε ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, “για τον άνθρωπο που προσεύχεται μέσα στην καρδιά του, ολόκληρος ο κόσμος είναι ένας ναός”». 

Μετά την ομιλία του κ. Καλαμάτα, το λόγο έλαβε ο κ. Αναγνώστου, ο οποίος σύντομα αναφέρθηκε στην προσωπικότητα και το έργο του Αθανασίου Τσερνόγλου. Τόνισε χαρακτηριστικά: «περί τα μέσα Οκτωβρίου του έτους 2003 έφυγε από τη ζωή ο Φιλόλογος Γυμνασιάρχης και συγγραφέας Αθανάσιος Τσερνόγλου του Γεωργίου και της Βασιλικής. Γόνος προσφυγικής οικογένειας με διπλή Μικρασιατική υπόσταση, του πατέρα από την Πέργαμο και της μητέρας από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί), διατήρησε ακμαία σ’ όλη του τη ζωή την αγάπη και το αδιάπτωτο ενδιαφέρον για τις δυο αυτές πατρίδες και τη γενέθλια πόλη και νήσο, τη Μυτιλήνη. Σπούδασε στη  Αθήνα και εργάστηκε ως Φιλόλογος Καθηγητής στη Μυτιλήνη, στην Εύβοια και στην Αθήνα. Το κατ’ εξοχήν καύχημά του ήταν η διετής διδασκαλία του στο γυμνασιακό τμήμα της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, στην Κωνσταντινούπολη και ιδιαίτερα στο ότι συνέπεσε να έχει μαθητή τον νυν Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Η μεγαλύτερη, μάλιστα, ημέρα της ζωής του ήταν η 17^η Ιουνίου 2001, κατά την οποία ο Οικουμενικός Πατριάρχης, χωρίς να τον προειδοποιήσει, τον χειροθέτησε Άρχοντα Προστάτην των Γραμμάτων, κατά τη Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ναό της Μυτιλήνης. 

Το έλεγε συχνά και με παιδική απλότητα, το χαιρόταν ότι είναι “ο διδάσκαλος του Πατριάρχου”. Σεμνότατος και μετρημένος στις σχέσεις και στις εκδηλώσεις του, ζούσε ασκητικά και σε εκούσια πτωχεία, σαν αρχαίος φιλόσοφος ή σαν χριστιανός αναχωρητής, αρνούμενος όλες τις ευκολίες, που παρέχει ο πολιτισμός και η τεχνική πρόοδος, χωμένος μέσα στον κόσμο των σπάνιων βιβλίων και των παράξενων συλλογών του, αντιμετωπίζοντας με στωικότητα τις δυσκολίες της ζωής και τις συχνές ασθένειές του. Έτσι σεμνά και αθόρυβα, όπως έζησε, έφυγε από τον κόσμο τούτον πριν από 11, 5 περίπου χρόνια. Όλες τις πολλές οικονομίες της ασκητικής ζωής του διένειμε κατά ισομοιρία μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών στη Θεσσαλονίκη, της Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης, των Φιλανθρωπικών Καταστημάτων Μυτιλήνης, του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών και του εν Αθήναις Ελληνικού Λαογραφικού Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.), όπου και κληροδότησε την πλούσια βιβλιοθήκη του. Έζησε αυτοπροαίρετα και αποστολικά φτωχός, πλουτίζοντας πολλούς με το θάνατό του. Έτσι απέφυγε και τον έπαινο και τη δόξα στη ζωή αυτή, κερδίζοντας μεταθανάτια τιμή και ευγνωμοσύνη από πνευματικούς και πολιτιστικούς θεσμούς, που μεγάλως ευεργέτησε. Προικισμένος με μια σπάνια και απεριόριστη  μνήμη, με τη διαρκή μελέτη και επιμέλεια, κατείχε θησαυρούς φιλολογικών και ιστορικών γνώσεων, που αφορούσαν κυρίως στην Αιολική και Λεσβιακή Ιστορία και Τοπογραφία, την εκκλησιαστική και πολιτική προσωπογραφία, ακόμα και τη σύγχρονη ζωή και πραγματικότητα. Διακριτικός και ταπεινόφρων, έδινε μετά από πολλές παρακλήσεις και παροτρύνσεις, το παρόν στην πνευματική ζωή του τόπου, σε διαλέξεις, στην τηλεόραση και κυρίως με τη συγγραφή μικρών, αλλά ιδιαιτέρως αξιόλογων μελετών, που κατά καιρούς δημοσιευτήκαν στο περιοδικό της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών, τα Λεσβιακά, κυρίως, και σε  πολλά Μικρασιατικά περιοδικά». 

Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Αναγνώστου, αναφέρθηκε και στην απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών, προς τιμήν του Αθανασίου Τσερνόγλου να αφιερώσει τον 26^ο τόμο του περιοδικού της Λεσβιακά και να συμπεριλάβει σ’ αυτόν, τόσο το Προσωπικό του Ημερολόγιο, όπου καταγράφονται πολύτιμες μαρτυρίες από την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής στη Μυτιλήνη, όσο και ανέκδοτες Αϊβαλιώτικες παροιμίες, που κατέγραψε ο ίδιος το 1948.