Το Πνεύμα το Άγιον. του Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου

 «Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ Κύριον, τὸ Ζωοποιόν το ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῶ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν Προφητῶν...» Πιστεύομεν και στο Πνεύμα το Άγιο το οποίο είναι Κύριο, Ζωοποιό, εκπορεύεται από τον Πατέρα και συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό και το οποίο ελάλησε διά των Προφητών μέσα στην πορεία της Εκκλησίας, μέσα στην πορεία του χρόνου. Το Πνεύμα το Άγιο είναι η ζωή και η πνοή μας και η δύναμη η οποία συνέχει και συγκρατεί την Εκκλησία.

Πιστεύομεν και ομολογούμεν ότι το Άγιο Πνεύμα είναι αληθής Θεός, όπως ακριβώς Θεός ο Πατέρας, όπως ακριβώς Θεός ο Υιός κατά τον ίδιο

τρόπο και απαράλλακτο είναι Θεός το Πνεύμα το Άγιο. Είναι Πρόσωπο δηλαδή το Πνεύμα το Άγιο, και εμφανίστηκε στη ζωή της Εκκλησίας με πολλούς τρόπους. Στη Βάπτιση του Χριστού εν είδει περιστεράς, δεν ήταν βέβαια περιστέρι, αλλά σαν περιστέρι, το οποίο συμβολίζει την ειρήνη, την κατάπαυση του κατακλυσμού της αμαρτίας. Επίσης εμφανίστηκε σαν γλώσσες πυρός την Πεντηκοστή. Εμφανίστηκε σαν πνοή, σαν δύναμη αλλά κυρίως ο Χριστός μάς αποκάλυψε ότι το Άγιο Πνεύμα ονομάζεται Παράκλητος και είπε στους μαθητές του ότι εγώ πρέπει να φύγω, γιατί όταν Εγώ φύγω θα έρθει ο άλλος Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο, το οποίο θα σας οδηγήσει εις πάσαν την αλήθειαν, θα μιλήσει περί του Χριστού, θα τελειοποιήσει τους ανθρώπους και θα σφραγίσει το έργο της Θείας Οικονομίας.

Εμείς από την ημέρα της Πεντηκοστής και έπειτα ζούμε σ’ αυτήν την περίοδο της Εκκλησίας μας, που είναι η περίοδος παρουσίας και ενέργειας του Αγίου Πνεύματος. Από τα έργα των Αγίων και τη ζωή τους γνωρίζουμε ότι όλα αυτά τα οποία κάνουμε, όλος ο σκοπός της χριστιανικής μας ζωής και τα έργα τα πνευματικά και οι αγώνες μας και οι ελεημοσύνες μας και όλες οι προσπάθειές μας γίνονται για έναν σκοπό. Αυτός ο σκοπός δεν είναι άλλος παρά η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, όπως επιγραμματικά έλεγε ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ. Η απόκτηση λοιπόν του Αγίου Πνεύματος είναι ο σκοπός όσων επιτελούμε μέσα στην Εκκλησία. Αυτό μας κάνει να είμαστε ζωντανά όντα μέσα στην Εκκλησία δηλαδή να υπάρχουμε και να έχουμε ενέργεια από το Άγιο Πνεύμα, να μην είμαστε απλώς ιδεολόγοι και να αποδεχόμαστε μερικές ιδέες ή να ακολουθούμε μία διδασκαλία ή να ακολουθούμε μία νοοτροπία που υπάρχει στον κόσμο αυτό. Αλλά μας κάνει να είμαστε πρόσωπα που έχουμε κάτι το οποίο είναι κατευθείαν από τον Θεό και αυτό είναι η χάρις και η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Το Πνεύμα το Άγιο ως Θεός αληθινός, ως πρόσωπο της Αγίας Τριάδος οπωσδήποτε κατά την ουσία του είναι αμέθεκτον, δεν μπορούμε να μετάσχουμε στην ουσία του, όπως δεν μετέχουμε στην ουσία του Θεού, μετέχουμε όμως στη χάρη Του, στις άκτιστες ενέργειες του Θεού. Έτσι και στο Άγιο Πνεύμα που είναι μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό, ακριβώς μετέχουμε στην ενέργειά Του.

Όλα αυτά που γίνονται στην Εκκλησία γίνονται με τη δύναμη και την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Όλα τα μυστήρια όλες οι δυνάμεις, όλα τα θαύματα, κάθε σημείο που τελείται στην Εκκλησία γίνεται με το Πνεύμα το Άγιο. Ακόμη μας λέει ο Απόστολος Παύλος ότι «οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν εἰμὴ ἐν πνεύματι Ἁγίω». Κανένας δεν μπορεί να επικαλεσθεί το όνομα του Χριστού όπως πρέπει σωστά, παρά μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Δηλαδή και ο προσωπικός μας αγώνας ευφορείται απ’ αυτή τη χάρη, όπως αλλού λέει και ο Απόστολος: αυτό το Πνεύμα το Άγιο είναι μέσα μας και προσεύχεται μέσα μας με στεναγμούς αλαλήτους και φωνάζει προς τον Πατέρα και μαρτυρεί και λέει «Θεέ μου, Πατέρα μου.» Δηλαδή μας δίνει τη βεβαιότητα της σχέσεώς μας, της υιοθεσίας μας από τον Θεό πατέρα μας. Το Άγιο Πνεύμα το λαμβάνουμε δυνάμει εις την ώρα τελέσεως του χρίσματός μας. Όταν βαπτιζόμαστε και μετά γίνεται το χρίσμα με το Άγιο Μύρο τότε λαμβάνουμε το Άγιο Πνεύμα. Αυτά είναι δύο μυστήρια: Το ένα είναι το μυστήριο του Βαπτίσματος και το άλλο το μυστήριο του Χρίσματος. Χωρίς αυτά δεν μπορούμε να είμαστε μέλη της Εκκλησίας. Στους πρώτους Αποστολικούς χρόνους μετεδίδετο το Άγιο Πνεύμα διά της «επιθέσεως των χειρών των Αποστόλων», δηλαδή όταν κάποιος εβαπτίζετο, τότε πήγαιναν οι Απόστολοι, έθεταν τα χέρια τους πάνω στο κεφάλι του βαπτιζομένου και έτσι μεταδιδόταν το Πνεύμα το Άγιο από τους Αποστόλους στους πιστούς χριστιανούς και έκαναν θαύματα, μιλούσαν γλώσσες, γίνονταν τέρατα και σημεία. Αυτό μετά έγινε, πάντοτε διά της επιθέσεως των χειρών του πρεσβυτέρου ως εκπροσώπου του επισκόπου, αλλά ταυτόχρονα έχουμε και την ορατή παρουσία του επισκόπου μέσω του χρίσματος. Αυτό το χρίσμα μόνο ο Επίσκοπος μπορεί να το τελέσει και μάλιστα σήμερα ούτε ένας απλός επίσκοπος, αλλά ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Γι’ αυτό πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό με το οποίο χρίομεν τα παιδιά που βαπτίζονται, το λαμβάνουμε από τη μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.

Εκεί κάθε λίγα χρόνια ο Οικουμενικός Πατριάρχης μαζί με τη Σύνοδο του Πατριαρχείου και με επισκόπους εκπροσώπους απ’ όλες τις ορθόδοξες Εκκλησίες, τη Μεγάλη Πέμπτη τελούν αυτό το Μυστήριο του Αγίου Μύρου, το οποίο γίνεται σε μεγάλες ποσότητες και μετά, φεύγοντας οι επίσκοποι από το Πατριαρχείο, το μεταφέρουν στις κατά τόπους Εκκλησίες. Έτσι το Άγιο Μύρο μας καθιστά τέκνα της Αγίας Εκκλησίας, που λαμβάνουμε ζωοποιό δύναμη με την παρουσία αυτή του Αγίου Πνεύματος και γινόμαστε μεταξύ μας αδελφοί και έχουμε κοινό Πατέρα και κοινή Εκκλησία, την Αγία Ορθόδοξο Εκκλησία. Αυτό το μυστήριο του Χρίσματος, όπως όλα τα μυστήρια, όταν τα λάβουμε μέσα μας είναι τέλεια. Είναι ολοκληρωμένα και έχουν όλα όσα ο Θεός δίνει σε μας. Γιατί όμως δεν ενεργεί σε μας; Δεν ενεργεί, γιατί εμείς δεν το ενεργοποιούμε αυτό το μυστήριο. Όμως ο άνθρωπος λόγω των παθών, της αδυναμίας και της αμαρτίας του δεν ενεργοποιεί τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Ενώ σύμφωνα με όσα μας υποσχέθηκε ο Χριστός και αφού ξέρουμε ότι ο λόγος Του είναι αληθινός και επιτελείται παντοδύναμα σ’ όλα τα χρόνια, κανονικά θα έπρεπε κι εμείς με την ενέργεια αυτή του Αγ. Πνεύματος να επιτελούμε θαύματα, σημεία και να γινόμαστε θεόπνευστοι και πραγματικά μέλη της Εκκλησίας του Χριστού, να γινόμαστε ναός του Θεού και του Αγίου Πνεύματος. Και όπως είπε ο Χριστός να πατούμε πάνω από όφεις και σκορπιούς και να μην παθαίνουμε τίποτα, να ανασταίνουμε νεκρούς, να μετακινούμε όρη, να κάνουμε δηλαδή όσα έκανε ο Χριστός αλλά και οι Άγιοι. Κανονικά αυτά μπορούμε να τα κάνουμε, γιατί μας έδωσε ο Θεός την εξουσία. Όμως δεν τα κάνουμε, γιατί είμαστε αδύναμοι άνθρωποι και αμαρτωλοί. Η αμαρτία μας και τα πάθη μας εμποδίζουν την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Οπόταν είναι μία αιτία να είμαστε ταπεινοί και να πενθούμε, όταν βλέπουμε ότι δυστυχώς όλα αυτά τα χαρίσματα και όλη αυτή τη δωρεά και τον πλουτο που μας εχάρισε ο Θεός με το Άγιο Βάπτισμά μας και το Χρίσμα μας δεν μπορούμε να τα ενεργοποιήσουμε, γιατί η ενέργεια της αμαρτίας είναι πιο μεγάλη μέσα μας από την ενέργεια του Θεού. Βέβαια, πέραν από το ότι είμαστε αμαρτωλοί και δεν έχουμε πίστη, είναι το ότι έχουμε πολύ εγωισμό. Ο εγωισμός και η υπερηφάνεια δεν αφήνουν τον Θεό να ενεργήσει. Η ταπείνωση είναι το κλειδί που ανοίγει τη θύρα των Μυστηρίων και της χάριτος. Κάποτε στο κελλί του γέροντα Παϊσίου γινόταν μία συζήτηση μεταξύ μοναχών, οπόταν είπε κάποιος: «Αφού ο Χριστός είπε, αν έχετε πίστη σαν κόκκο σινάπεως θα πείτε σ’ αυτό το βουνό να μετακινηθεί και θα γίνει, θα κάνετε θαύματα κ.λπ. Είναι δυνατό να μην έχουμε πίστη; Αφού ο Χριστός δεν είπε μεγάλη πίστη, αλλά μικρή». Τότε ο γέροντας απάντησε: «πίστη έχουμε, αλλά είναι άλλο πράγμα που δεν αφήνει τον Θεό να ενεργήσει. Το ότι δεν έχουμε ταπείνωση». Αν ο Θεός ενεργήσει και επιτελέσει θαύμα ή σημείο, τότε εμάς θα μας καταστρέψει, αφού ο εγωισμός μας θα μας υποδείξει ότι είμαστε άγιοι και ότι κάνουμε θαύματα. Αυτό το Πνεύμα το Άγιο είναι που συνέχει ολόκληρο το είναι μας και την Εκκλησία. Δεν είναι μία δύναμη το Άγιο Πνεύμα, δεν είναι η ενέργεια του Θεού, όπως λένε οι αιρετικοί, αλλά είναι πρόσωπο, όπως είναι ο Χριστός, όπως είναι ο Θεός Πατέρας, ακριβώς το ίδιο. Εκπορεύεται εκ του Πατρός, δηλαδή ο τρόπος υπάρξεώς του είναι η εκπόρευση. Ο Υιός γεννάται, το Πνεύμα το Άγιο εκπορεύεται. Αλλά καμιά διαφορά δεν έχει, συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό. Γι’ αυτό ο Χριστός μάς είπε να βαπτιζόμαστε στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Είναι απαράλλακτα, είναι ίσα, είναι μία ουσία, τρία πρόσωπα της Θεότητος. Αυτή η ζωή της Εκκλησίας έχει σαν σκοπό την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Έχουμε όμως το Άγιο Πνεύμα; Διότι όπως λέει και στο Σύμβολο της Πίστεως «το Πνεύμα το Άγιο», δεν λέει και εις το Πνεύμα, ένα οποιοδήποτε, αλλά το Άγιο και Κύριο και Ζωοποιό, επειδή υπάρχουν και άλλα πνεύματα ακάθαρτα, σκοτεινά που δεν είναι άγια αλλά δαιμονικά και τα οποία θανατώνουν την ψυχή του ανθρώπου, είναι εχθρικά προς τον Θεό. Τα πνεύματα αυτά δεν είναι εύκολο να τα διακρίνει κανείς. Η Εκκλησία προσφέρει το Πνεύμα το Άγιο και με αυτό μπορούμε να διακρίνουμε και τα υπόλοιπα πνεύματα. Κάθε πνεύμα το οποίο κυκλοφορεί, είτε υπό συγκεκριμένη μορφή διδασκαλίας, είτε πλάνης είτε αιρέσεων ακόμη και μέσα στην ψυχή μας, άλλοτε είναι καθαρώς φυσικό και άλλοτε είναι καθαρώς πνευματικό. Ξέρουμε ότι όπως ένα άτομο, όταν κατοικείται από το Άγιο Πνεύμα, γίνεται ναός του Θεού και του Αγίου Πνεύματος έτσι και ένας άνθρωπος που κατοικείται από ακάθαρτα πνεύματα γίνεται ναός αυτών των ακαθάρτων πνευμάτων και του διαβόλου. Αυτή λοιπόν η πορεία μας προς την ενεργοποίηση του Αγίου Πνεύματος είναι όλη η ασκητική ζωή της Εκκλησίας. Είναι αδύνατο έξω από την άσκηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας να λάβουμε το Πνεύμα το Άγιο.

Αυτό λοιπόν το Πνεύμα είναι ζωοποιό, δίνει δηλαδή ζωή στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος νεκρώνεται από την αμαρτία όμως το Πνεύμα το Άγιο του δίνει ζωή και τον ανιστά εκ νεκρών. Όταν αναστηθούμε από τη νέκρα της αμαρτίας, τότε όλα αλλάζουν και το μυαλό μας και η καρδιά και οι αισθήσεις και το σώμα μας αγιάζονται.

Αυτά τα σημεία και τα θαύματα που τελούνται από τους Αγίους είναι ακριβώς η απόδειξη της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος μέσα στο σώμα τους και την ψυχή τους, αφού αγιάζεται ολόκληρος ο άνθρωπος. Υπ’ αυτή την έννοια μπορούμε να πούμε ότι το σώμα μας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος και πρέπει να το περιφρουρήσουμε και να το αγιάσουμε, να μην το δώσουμε στην αμαρτία που θα το σκοτώσει.

(Δημοσιεύθηκε στό περιοδικό “Παράκληση. Περιοδική

Ἔκδοση Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λεμεσοῦ”, τεῦχος 60)

 http://www.imlemesou.org