ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ - Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (6) ....Ιωάννης Σ. Ρωμανίδης

Μετάφρασις εκ του Αγγλικού πρωτοτύπου

JESUS CHRIST - THE LIFE OF THE WORLD

υπό Δεσποίνης Δ. Κοντοστεργίου Δρ. Θ.

Ομιλία η οποία εξεφωνήθη κατά την διάρκειαν του Π.Σ.Ε. Ορθόδοξον Συμβούλιον εις την Δαμασκόν, 5-9 Φεβρουαρίου 1982 και εδημοσιεύθη εις το Xenia Ecumenica, αρ. 39, σελ. 232-275, Helsinki, 1983. Η μετάφρασις δημοσιεύθη εις το "Γρηγόριος ο Παλαμάς", αφιέρωμα εις τον Παναγιώτατον Μητροπολίτην Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονα Β'.

http://www.romanity.org

6) Συνέπεια και συμπεράσματα.

1) Φαίνεται ότι δια να είμεθα συνεπείς με την Παύλειον, πρώϊμον χριστιανικήν και πατερικήν κατανόησιν του Ιησού Χριστού, ως Ζωής του Κόσμου, θα εχρειάζετο να πλησιάση κάποιος το θέμα από την πλευράν της εμπειρικής θεολογίας, η οποία υπερκαλύπτει τας θεραπευτικάς επιστήμας. Πιθανώς, ημπορεί τις μεθοδολογικώς να ξεχωρίση την εμπειρίαν της προσευχής του Αγίου Πνεύματος εν τη καρδία από το ενδιαφέρον δια την μετά θάνατον ζωήν, με σκοπόν της εξετάσεως αυτού του φαινομένου εις συσχέτισιν με εκείνας τας επιστήμας τας συγγενείς με την ιατρικήν επιστήμην. Η ύπαρξις της νοητικής ενεργείας και η λειτουργία της ή μή, δεν ημπορεί να αφορά μόνον τους θεολόγους. Αληθώς, η θεραπεία της κάνει την παράδοσιν, η οποία γνωρίζει πώς να επιτύχη αυτή την θεραπείαν, περισσότερον θετικήν επιστήμην από την ψυχιατρικήν εις την σύγχρονον μορφήν της.

Εις κάθε περίπτωσιν η υπόθεσις της επανενώσεως της χριστιανοσύνης πρέπει να επιτευχθή δια της λήψεως επιστημόνων ασχολουμένων με την εξέτασιν αυτής της προσεγγίσεως. Θα δυνάμεθα να σημειώσωμεν ότι ούτε η Βίβλος ούτε οι Πατέρες θεωρούν τον δοξασμόν ως εμπειρίαν μόνον δια την μετά θάνατον ζωήν. Κανονικοί θεραπευταί είναι εκείνοι, οι οποίοι, όχι μόνον έχουν την αδιάλειπτον προσευχήν του Αγίου Πνεύματος εν ταις καρδίαις των, αλλά, οι οποίοι επίσης είχον την εμπειρίαν του δοξασμού εις αυτήν την ζωήν. Αυτοί είναι οι κύριοι φορείς της παραδόσεως της θεραπείας της νοητικής ενεργείας, δηλαδή του νοός.

2) Αυτό σημαίνει ότι η παράδοσις των Προφητών, Αποστόλων και Πατέρων, δεν είναι πολύ διαφορετική από την παράδοσιν των συγχρόνων επιστημονικών εταιριών. Αι υποθέσεις και θεωρίαι δεν ημπορούν να χωρισθούν από την παράδοσιν της εμπειρικής επαληθεύσεως. Η ιατρική δεν ημπορεί να χωρισθή από την διάγνωσιν και θεραπείαν. Η διάγνωσις και θεραπεία δεν ημπορούν να μετατραπούν εις τελετουργικάς πράξεις, αι οποίαι δεν επιφέρουν την αποκατάστασιν εξακριβωμένης υγείας. Κατά τον ίδιον τρόπον, τα μυστήρια και η λειτουργία δεν ημπορούν να χωρισθούν από την κάθαρσιν και τον φωτισμόν του νοός, ούτε ημπορεί η πίστις, η προσευχή, η θεολογία και το δόγμα να χωρισθούν από την εμπειρικήν επιβεβαίωσιν της αδιαλείπτου προσευχής του Αγίου Πνεύματος εν τη καρδία και από τον δοξασμόν.

3) Εις την πραγματικότητα, όμως η πίστις, η προσευχή, η θεολογία και το δόγμα αφ' ενός και τα μυστήρια και η λειτουργία αφ' ετέρου έχουν χωρισθή από την διάγνωσιν και θεραπείαν της ασθενείας του νοός. Τούτο συνέβη, όχι μόνον εκτός της Ορθοδόξου Παραδόσεως, αλλά συμβαίνει επίσης και εντός αυτής. Αληθώς, είς τινας περιπτώσεις αυτό συνέβη εις ευρεία τμήματα των συνοδικών εκκλησιών και δια μακρόν χρόνον, όταν ο παραδοσιακός ή πατερικός μοναχισμός έχει ή είχε δι' ένα διάστημα καταπιεσθή ή τεθή εις το περιθώριον.

4) Ημπορεί κανείς εύκολα να διακρίνη από την σχέσιν μεταξύ του φωτισμού και δοξασμού ή δόγματος και μυστηρίου ότι υπάρχει πολλή ευρύτης δια την ανάπτυξιν των νοητικών και γλωσσολογικών μέσων χρησιμοποιουμένων να βοηθήσουν εις την προετοιμασίαν τινός να δεχθή το χάρισμα της αδιαλείπτου προσευχής και της ενδιαθέτου πίστεως, δια να γίνη ναός του Αγίου Πνεύματος και μέλος του Σώματος του Χριστού. Αλλά αυτή η νοητική και γλωσσολογική ανάπτυξις δεν είναι σημείον βαθυτέρας κατανοήσεως. Η υψίστη κατανόησις είναι η συμμετοχή εις τον δοξασμόν, ο οποίος υπερβαίνει την κατανόησιν. Η Πεντηκοστή ουδέποτε είναι υπερβατή και πάντοτε είναι ενεργός εις τον φωτισμόν και τον δοξασμόν. Ούτε ο φωτισμός ούτε ο δοξασμός ημπορούν να καθιδρυθούν. Η ταυτότης της εμπειρίας του φωτισμού και δοξασμού μεταξύ των χαρισματούχων δεν συνεπάγεται ακριβή ταυτότητα εις την δογματικήν διατύπωσιν, ειδικώς όταν οι χαρισματούχοι είναι γεωγραφικώς χωρισμένοι δια μακράν χρονικήν περίοδον.

Αλλά, όταν συναντώνται ευκόλως συμφωνούν δια την ομοιομορφίαν της δογματικής διατυπώσεως της ταυτοσήμου πνευματικής εμπειρίας των. Η μεγάλη ώθησις δια την ταυτόσημον δογματικήν διατύπωσιν εδόθη κατά την διάρκειαν της εποχής, κατά την οποίαν ο χριστιανισμός έγινεν η επίσημος θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και διηυκόλυνε την ανάγκην της κυβερνήσεως να διακρίνη τους γνησίους θεραπευτάς από τους κομπογιαννίτας, κατά τον ίδιον τρόπον, κατά τον οποίον αι κυβερνητικαί υπηρεσίαι έχουν την ευθύνην να διακρίνουν τα γνήσια μέλη της ιατρικής επιστήμης από τους κομπογιαννίτας και τους πρακτικούς ιατρούς των πρωτογόνων φυλών δια την προστασίαν των πολιτών των. Η ορθόδοξος θεραπευτική επιστεύετο ότι είναι και αληθώς έν επιβεβαιούμενον και επαληθεύσιμον φαινόμενον.

5) Η βιβλική παράδοσις, όπως διεφυλάχθη από τους πατέρας δεν ημπορεί να ταυτισθή ή να υποβιβασθή εις ένα σύστημα ηθικών διδαγμάτων ή χριστιανικής ηθικής. Είναι μάλλον είς θεραπευτικός ασκητισμός, ο οποίος δεν πτοείται από κανένα βαθμόν της ασθενείας της καρδίας ή του νοός, ει μη από την τελείαν πώρωσίν των. Το να λάβη κανείς την μορφήν αυτού του ασκητισμού χωρίς την καρδίαν και τον πυρήνα του και να τον εφαρμόση εις σύστημα ηθικών διδαγμάτων δια την προσωπικήν και κοινωνικήν ηθικήν είναι ως να παρουσιάση μίαν κοινωνίαν πουριτανών υποκριτών, οι οποίοι πιστεύουν ότι αυτοί έχουν μίαν ειδικήν απαίτησιν δια την αγάπην του Θεού χάριν της ηθικής των, ή του προορισμού των, ή αμφοτέρων. Αι εντολαί του Χριστού δεν ημπορούν να τηρηθούν δια τινος αποφάσεως δια πράξιν ή δια τινος εμπιστοσύνης εις το ότι είναι εκλεκτοί. Ένας άνθρωπος με σπασμένα πόδια δεν ημπορεί να τρέξη εις αγώνα, αν και τόσον πολύ το επιθυμεί. Ημπορεί να το κατορθώση μόνον όταν έχουν θεραπευθή τα πόδια του και έχουν επανέλθει εις ανταγωνιστικόν βαθμόν δυνάμεως. Κατά τον ίδιον τρόπον, κάποιος δεν ημπορεί να τηρήση τας εντολάς, εκτός αν υποστή την κάθαρσιν και τον φωτισμόν του νοός και φθάση εις το κατώφλιον του δοξασμού.

6) Η πατερική προσέγγισις εις το θέμα της Γενικής Συνελεύσεως του ΠΣΕ εις το Βανκούβερ το 1983, περιγράφεται εις αυτήν την εισήγησιν, θα έπρεπε να είναι μία σαφής ένδειξις ότι η προσοχή θα έπρεπε επίσης να στραφή εις μίαν προσεκτικήν μελέτην της ταυτότητος της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, εις τον θεραπευτικόν ασκητισμόν και εις τον Χριστο-κεντρισμόν των. Αυτό ημπορεί να αποδειχθή το κλειδί δια τον διάλογον με τους Εβραίους. Ο Χριστός εις την Παλαιάν Διαθήκην δεν είναι ο Μεσσίας, αλλά ο Άγγελος του Κυρίου και της Μεγάλης Βουλής, ο Κύριος της Δόξης. Δεν είναι κάποιος Μεσσίας, ο οποίος εξυψώθη εις Θεότητα υπό του αρχαίου χριστιανισμού. Αντιθέτως, ήτο ο Κύριος της Δόξης, ο Οποίος έγινεν άνθρωπος δια της γεννήσεώς Του από την Παρθένον Μαριάμ και ούτως έγινε Μεσσίας.

7) Ουδέποτε εις την ιστορίαν η Ορθόδοξος Παράδοσις εξέλαβεν ότι οι πιστοί είναι μία κοινωνία μυημένων, οι οποίοι δεν ευθύνονται δια την κοινωνίαν γενικώς. Αντιθέτως, ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός εισεχώρησεν εις κάθε άποψιν της κοινωνίας, ειδικώς δια του θεραπευτικού ασκητισμού, εις τον οποίον συμμετείχον αυτοκράτορες, δημόσιοι υπάλληλοι, στρατιωτικοί, διανοούμενοι, έμποροι, αγρόται, εργάται, νέοι και γέροι ομοίως, οι οποίοι έβλεπον τον μοναχισμόν ως κέντρον ασκήσεως της τελειώσεως των θεραπευτών των.

8) Το ενδιαφέρον της Ορθοδόξου Παραδόσεως δι' όλας τας όψεις της Κοινωνίας, τον πολιτισμόν και τας πολιτιστικάς εκδηλώσεις επίσης προέρχεται από την συναίσθησιν ότι όλοι οι άνθρωποι όχι μόνον έχουν νοεράν ενέργειαν αλλ' επίσης την άκτιστον δόξαν, ή χάριν, ή βασιλείαν του Θεού εντός αυτών, αν και αυτά είναι εις χαμηλήν ή σχεδόν μίαν ανενεργόν μορφήν εξ αιτίας των ασθενειών του νοός και της υποδουλώσεώς του εις την λογικήν, τα πάθη και το περιβάλλον, με επακόλουθον την επικράτησιν του φόβου, του άγχους και εξω-πραγματικών αντιλήψεων. Οι Ορθόδοξοι επίσης ενεργούν υπό την αντίληψιν ότι 1) ο Ίδιος ο Θεός ενεργεί αμέσως εις κάθε άνθρωπον, ανεξαρτήτως των εσφαλμένων πεποιθήσεών του και της θεραπευτικής καταστάσεως, 2) αγαπά όλα τα δημιουργήματα με την ιδίαν αγάπην και 3) όλοι θα ίδουν την άκτιστον δόξαν του Χριστού, μερικοί ως φώς, άλλοι ως πυρ και σκότος εξώτερον, αναλόγως εάν αι καρδίαι των έχουν φωτισθή ή πωρωθή.

9) Δεν υπάρχει άλλη ένωσις με τον Χριστόν από αυτήν, η οποία επιτυγχάνεται δια της καθάρσεως, του φωτισμού, και του δοξασμού εις την παρούσαν ζωήν. Η ορατή δομή της Εκκλησίας είναι και η έκφρασις της ενώσεως και ο εγγυητής ότι όλοι αυτοί, οι οποίοι επιθυμούν, ημπορούν να προχωρήσουν εις αυτήν την θεραπείαν προσφερομένην δια του Χριστού μέσω των αγίων Του.

10) Τα κριτήρια δια την επανένωσιν των διηρημένων Χριστιανών δεν ημπορούν να είναι διάφορα από εκείνα, δια την ένωσιν των συνδέσμων των επιστημόνων. Οι αστρονόμοι θα ετρόμαζον με την ιδέαν ότι θα έπρεπε να ενωθούν με τους αστρολόγους. Οι τελευταίοι θα έπρεπε να γίνουν αστρονόμοι, δια να γίνουν αποδεκτοί. Τα μέλη ενός συγχρόνου ιατρικού συνδέσμου θα ήσαν έξ ίσου τρομαγμένα με την υπόδειξιν ότι θα έπρεπε να γίνουν έν σωματείον, με τους κομπογιαννίτας και τους πρακτικούς ιατρούς των πρωτογόνων φυλών. Κατά τον ίδιον τρόπον οι Πατέρες θα ετρόμαζον με την ιδέαν δια μίαν ένωσιν μεταξύ της παραδόσεώς των και των εκκλησιών, αι οποίαι έχουν μικράν ή καθόλου κατανόησιν περί της θεραπείας της καθάρσεως, του φωτισμού και του δοξασμού και έχουν θέσει την καθιδρυματικήν αυθεντίαν εις τας χείρας των κομπογιαννιτών. Το πρόβλημα της ενώσεως απλοποιείται μόνο του εις την επιτυχίαν των εκκλησιών να παράγη τα αποτελέσματα, δια τα οποία υποτίθεται ότι υπάρχει.

"Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται". ^{[ 135 ]}

Τ Ε Λ Ο Σ

υποσημειωση:

[ 135 ] Ματθ. 5, 8.