ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ π. Ιωάννης Ρωμανίδης

Η θεραπεία της ψυχής του ανθρώπου είναι η κύρια μέριμνα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Εκκλησία πάντοτε θεράπευε τον χώρο της ψυχής. Είχε διαπιστώσει, από την Εβραϊκή παράδοση και από τον ίδιο τον Χριστό και τους αποστόλους ότι στον χώρο της φυσικής καρδιάς λειτουργεί κάτι, που οι Πατέρες ονόμασαν "νουν".

Πήρανε δηλαδή τον παραδοσιακόν "νουν", που σημαίνει διάνοια και λόγος, και κάνανε μια διαφοροποίηση. Ωνόμασαν νουν αυτήν την νοερά ενέργεια, η οποία λειτουργεί στην καρδιά του υγιούς ψυχικά ανθρώπου. Δεν γνωρίζομε πότε έγινε αυτή η διαφοροποίησις, διότι συμβαίνει επίσης μερικοί Πατέρες να ονομάζουν με την ίδια λέξη, νουν, και την λογική, αλλά και την νοερά ενέργεια, όταν αυτή κατεβαίνει και λειτουργεί στον χώρο της καρδιάς.

Οπότε εξ αυτής της απόψεως η νοερά ενέργεια είναι μία και μόνη ενέργεια της ψυχής, η οποία στον μεν εγκέφαλο λειτουργεί ως λογική, η ίδια όμως λειτουργεί συγχρόνως και στην καρδιά ως νους. Δηλαδή το ίδιο όργανο, ο νους, προσεύχεται αδιάλειπτα στην καρδιά, σε όσους εννοείται έχουν αδιάλειπτη καρδιακή προσευχή, και συγχρόνως σκέπτεται π.χ. μαθηματικά προβλήματα και ο,τιδήποτε άλλο, στον εγκέφαλο.

Πρέπει να πούμε ότι αυτό που ο απόστολος Παύλος ονομάζει νουν ταυτίζεται με αυτό που οι Πατέρες ονομάζουν διάνοια. Είναι μια διαφορά στην ορολογία. Όταν ο απόστολος Παύλος λέγει "προσεύξομαι τω πνεύματι", εννοεί αυτό που λεν οι Πατέρες "προσεύξομαι τω νοΐ". Και, όταν λέγει "προσεύξομαι τω νοΐ", εννοεί "προσεύξομαι τη διανοία". Το όνομα "νους" των Πατέρων δεν είναι ο "νους" του αποστόλου Παύλου, αλλά είναι το "πνεύμα" του αποστόλου Παύλου. Όταν λέγει προσεύξομαι το νοΐ, προσεύξομαι των πνεύματι ή ψαλλώ τω νοΐ, ψαλλώ τω πνεύματι, και όταν λέγει το Πνεύμα του Θεού συμμαρτυρεί τω πνεύματι ημών. με την λέξη πνεύμα εννοεί αυτό που οι Πατέρες λένε νουν. Και με την λέξη νους εννοεί την διάνοια, την λογική.

Στην έκφρασή του "το Πνεύμα του Θεού συμμαρτυρεί τω πνεύματι ημών", μιλάει για δύο πνεύματα: Για το Πνεύμα του Θεού και για το ανθρώπινο πνεύμα. Αυτό το ανθρώπινο πνεύμα κατά κάποια παράξενη εξέλιξη εμφανίζεται αργότερα στην εποχή του αγίου Μακαρίου του Αιγυπτίου να ονομάζεται νους, και μόνο τα ονόματα λόγος και διάνοια να παραμένουν και να αναφέρωνται στην λογική του ανθρώπου. Έτσι ταυτίσθηκε ο "νους" με το "πνεύμα", δηλαδή με την "καρδιά". Διότι ο χώρος του πνεύματος του ανθρώπου είναι η καρδιά, κατά τον απόστολο Παύλο.

Έτσι η λογική λατρεία γίνεται για τον απόστολο Παύλο με τον νουν (δηλ. με την διάνοια, την λογική), ενώ η νοερά ευχή γίνεται με το πνεύμα και είναι η πνευματική ευχή, δηλαδή η καρδιακή προσευχή. Έτσι εκείνο, που λέγει ο απόστολος Παύλος, "αλλ' εν εκκλησία θέλω πέντε λόγους δια του νοός μου λαλήσαι, ίνα και άλλους κατηχήσω, ή μυρίους λόγους εν γλώσση", σημαίνει ότι προτιμούσε να πει πέντε λέξεις, πέντε λόγια δηλαδή, για να κατηχήσει τους άλλους, παρά να προσεύχεται νοερώς. Αυτό, που λέγει εδώ ο απόστολος Παύλος, ερμηνεύεται από μερικούς μοναχούς ότι μίλησε ο Απόστολος για ρην ευχή του Ιησού, δηλαδή για το "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με", που αποτελείται από πέντε λέξεις. Αλλά εδώ ο απόστολος Παύλος μιλάει για λόγια με τα οποία κατηχούσε τους άλλους. Διότι πως μπορεί να γίνει κατήχησις με νοερά προσευχή, αφού η νοερά προσευχή είναι εσωτερική προσευχή του ανθρώπου και οι άλλοι γύρω του δεν ακούνε τίποτε; Η κατήχησις όμως γίνεται με λογική διδασκαλία και λογική λατρεία. Διδάσκουμε και μιλούμε μέσω της λογικής, που είναι η συνήθης επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.

Επικοινωνία όμως έχουν μεταξύ τους και όσοι έχουν νοερά ευχή μέσα στην καρδιά τους. Μπορούν δηλαδή να καθίσουν μαζί και ο ένας να επικοινωνεί με τον άλλον νοερώς, χωρίς να μιλάνε. Να υπάρχει δηλαδή μεταξύ τους πνευματική επικοινωνία. Αυτό φυσικά συμβαίνει σ' αυτούς και εκ του μακρόθεν. Και αυτοί επίσης έχουν το διορατικό και το προορατικό χάρισμα. Με το διορατικό ανιχνεύουν τα αμαρτήματα του κάθε ανθρώπου, καθώς και τις σκέψεις τους, ενώ με το προορατικό βλέπουν και μιλάνε για πράγματα, πράξεις και γεγονότα μέλλοντα. Πράγματι υπάρχουν τέτοιοι χαρισματούχοι άνθρωποι και, αν πάτε να εξομολογηθήτε σ' αυτούς, ξέρουν όλα όσα έχετε κάνει στην ζωή σας, πριν ανοίξετε το στόμα σας για να τους τα πήτε.

http://orthodox-voice.blogspot.gr/