Φιλαρετικές προσεγγίσεις πανοραμική θεώρηση του - Αγίου- Πόνου...!!!

Εις μνημόσυνον της αδελφής Φιλαρέτης που γεύτηκε τη γλυκύτητα του πόνου

Κ.Γ.

Συμβαίνει συχνά στη ζωή να θαυμάζουμε αυτούς που κάνουν το καλό· Και αναφέρομαι στο καλό, το άδολο, το αγαπητικό· το κατά «την ομοίωσιν της ελεημοσύνης του Πατρός του εν ουρανοίς»· το γυμνωμένο από ιδιοτέλεια· από ίχνη «ξεφορτώματος», συνήθειας, «καθηκοντολογίας», το δίχως τρόπαια «φιλευσπλαχνίας» ή φαρισαϊκής αυταρέσκειας· αλλά και υποσυνείδητης, ίσως πολλές φορές προσδοκίας , θείας μισθαποδοσίας είτε ως ξεχρέωσης, είτε ως «αποταμίευσης»...Ευλογημένη καλοσύνη.

Κι όμως· σκεφθήκαμε ποτέ αν αυτό είναι στο θέλημα του Θεού, αν εστιάζοντας στην πράξη, παραμερίζουμε τον άνθρωπο· αν θέλει ο Θεός στη συγκεκριμένη στιγμή να κάνουμε το καλό; « Ο Θεός ως προς την διάκρισιν, λογίζεται την αρετήν»...

Αλλά κι αυτό το άγιο της διάκρισης άραγε δεν μας αμοίβει με την θεική χαρά, που είναι πλασμένη να ‘ρχεται με το δόσιμο της αληθινής αγάπης; Αυτός ο τερπνός ασπασμός του Αγγέλου, ο γλυκός εθισμός!... Ίσως αν έλειπε ν’ αδυνατούσαμε να πράττουμε το καλό τόσο εύκολα...

Όταν όμως πίνουμε το πικρό ποτήρι του πόνου, του όποιου πόνου, ψυχικού ή σωματικού , πόσο γρήγορα έρχεται η θεία παρηγορία, πόσο γρήγορα επεμβαίνει ο Θεός να μας λυτρώσει, να σηκώσει το φορτίο του πόνου μας;

Σπάνια αμέσως· κάποτε σύντομα – όπως τότε που ανέστησε το γυιό της χήρας της Ναίν· τις πιο πολλές φορές αργεί· κι άλλοτε προφταίνει η λύτρωση απ’ αυτόν εδώ το κόσμο· γιατί δεν ήρθε ακόμη η ώρα...εκείνος ξέρει πότε. Γιατί το ζητούμενο τελικά δεν είναι να πάρει αυτό που προκαλεί τον πόνο...

Όντως ο Κύριος σκύβει επάνω μας – και μπορούμε να το νοιώσουμε αυτό – και αν μεν, ήρθε η ώρα να μας πει: «Ως εδώ ήταν· λυτρώνεσαι», θα το κάνει· αν δεν γίνει, σημαίνει οτι ακόμα δεν μας συμφέρει να γίνει. Εκείνος ξέρει τί θα γίνει και πότε. Σε άλλον θα περάσει περισσότερος καιρός, σε άλλον λιγότερος· κι αυτό εξαρτάται και από τη στάση τη δική μας.

Εκείνος όμως που θα πιστέψει αυτό, λυτρώνεται· δεν τον απασχολεί πότε θα σταματήσουν τα δάκρυα κι όλος ο πόνος που έχει μέσα του· του φτάνει ότι ο Κύριος είναι μαζί του, ζει «με τη θέα του προσώπου του», το «καλόν ημάς έστιν ώδε είναι», του φθάνει ότι ο Κύριος είναι μαζί του και του δίνει την ελπίδα αυτή, ότι θα ρθει και η ώρα της λύτρωσης· το μόνο που τον απασχολεί είναι να πιστεύει όλο και περισσότερο στην ευσπλαχνία του, να μην χάσει αυτή του την πίστη...

«Εν θλίψει επλάτυνάς με»· διότι «κατά το μέτρον της ταπεινοφροσύνης σου σοι δίδεται και υπομονή εις τας συμφοράς σου, και κατά το μέτρον της υπομονής σου ελαφρύνεται και το βάρος των θλίψεών σου και λαμβάνεις παρηγορίαν και κατά την παρηγορίαν σου εξάπτεται η προς Θεόν αγάπη σου και κατά την αγάπη σου μεγαλύνεται και η χαρά σου υπό του Αγίου Πνεύματος». Πόσα καλά τελικά δρέπεις από τον πόνο...

Αυτός που είναι καλοπροαίρετος θα τα δει όλα αυτά, θα τον φωτίσει ο Θεός να τα δει· σέβεται την ελευθερία μας όμως και περιμένει την συγκατάθεσή μας να μας φωτίσει...

Γιατί όμως παραχωρεί ο Θεός τον πόνο; Δεν αρκεί η διάπραξη των αγαθών έργων, «η γυμνασία» των καλών - των αρετών; Φαίνεται πως όχι μόνον δεν αρκεί, αλλά είναι αναγκαία «η γυμνασία των κακών», των οδυνηρών.

Πόσες ψυχές γύρω μας υποφέρουν, όχι μόνον από αρρώστιες, αναπηρίες, αλλά και από βαθύτερες καταστάσεις ή γεγονότα· αδυναμίες, πάθη, αμαρτίες, ακόμη και κληρονομικές καταστάσεις... Και πόσοι είναι εκείνοι που τα κουκουλώνουν και τ’ αφήνουν μέσα τους; «Όποιος κάνει ένα μακροβούτι και τα δει όλα αυτά, τα κρυφά της ψυχής αποστήματα, κατάματα, τρομάζει». Αλλά κι αυτό δεν το κάνει μόνος του. Όταν ο θεός δει αυτή τη διάθεση του τον βοηθάει να το κάνει. Αρκεί να μην κρατήσει γερά αυτό που πρώτο πρέπει να παραδώσει στο Χριστό,το «εγώ» του. Πρέπει να φύγει πρώτα απ’τη μέση αυτή η διάθεση να μη πάθει τίποτε το «εγώ»,η υπερηφάνειά μας,η διάθεση της αυτονομήσεώς μας,το υπερφίαλο «και Θεός έσομαι», για βρει τόπο να πατήσει η Χάρις Του, η μόνη που μπορεί να τον διορθώσει, να τον γιατρέψει, να τον αγιάσει, να ευφράνει την ψυχή του. Μόνο η Χάρις του Θεού μας σώζει -Χάριτι εσμέν σεσωσμένοι- ,μόνοι μας δεν κάνουμε τίποτε. «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν».

΄Ολη η τυραννία που έχει μέσα της η ψυχή που πονά -«όπερ υπάρχει δοκιμασία κολάσεως»- υπάρχει ακριβώς για να βοηθηθεί να ταπεινωθεί. Απόδειξη πως όποιος ταπεινωθεί αληθινά, νιώθει το καταλάγιασμα, το ξεσφίξιμο εσωτερικά· αρχίζει να νοιώθει τη λύτρωση. Έρχεται τότε η γλυκύτητα της Χάριτος και σιγά-σιγά, κατά τον αγώνα της ψυχής, γεμίζει απ΄τον Θεό. Γνωρίζει τον Θεό. Κι όσο γνωρίζει τον Θεό, γνωρίζει τον εαυτό της, γιατί από Αυτόν προέρχεται και εν τη αδυναμία της στρέφεται προς Αυτόν.

Μακαρία αυτογνωσία! Tότε ταπεινώνεται και λέει «Σ’ευχαριστώ, Θεέ μου, που δε με λυπήθηκες»!...Κι όσο βλέπει το «χάλι»της, όσο γεύεται τη γλύκα του λαμπικαρίσματός της, τόσο πιό δεκτική γίνεται στον πόνο. «Ντώσε κι άλλον πόνο» εκλιπαρεί. Κι όταν ακόμη δυσκολευτεί πολύ,την αφήσει η Χάρις του Θεού για λίγο-όπως συνήθως συμβαίνει για το καλό της και πάλι, για να γνωρίσει την αδυναμία της -εκείνη περιμένει καρτερικά, γιατί Εκείνος ξέρει πότε είναι «καιρός ευπρόσδεκτος, ημέρα σωτηρίας». Υπομένων υπέμεινα τον Κύριον,και προσέσχε μοι...
Έτσι πολλές φορές παίρνει ο Θεός την Χάρι του απ’ τους γύρω μας – ειδικά όταν προσευχόμαστε για ταπείνωση – και μας «θίγουν», μας πικραίνουν, μας πονούν. Ο Θεός, που πονά όταν βλέπει τα παιδιά του να πονούν, δε θα μας άφηνε να υποφέρουμε χωρίς λόγο· ευκαιρία για εξετάσεις – να εξετάσουμε και τον εαυτό μας – να εργασθούμε στην ταπείνωση και στην αγάπη.

Όσο για τον άλλον, αν αληθινά ταπεινωθεί και ζητήσει συγχώρεση από το Θεό, διπλά ωφελείται, και γιατί ο Θεός παίρνει τη Χάρη Του και έτσι βλέπει τον αδύναμο εαυτό της και γιατί ταπεινώνεται και στα μάτια των άλλων και στα μάτια του Θεού. Θεία πρόνοια για όλους. Έτσι κι εμείς συνειδητοποιούμε ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι ο εαυτός μας, ό,τι έχουμε μέσα μας κι όχι οι άλλοι, που είναι μόνον αφορμές και αιτίες· γινόμαστε συγκαταβατικοί, βλέπουμε τις αδυναμίες μας, λεπτύνεται η ψυχή μας...ταπεινωνόμαστε, έρχεται η μετάνοια που κι αυτή είναι της Χάριτος του Θεού...

Αλλά μήπως και οι πόνοι, ψυχικοί και σωματικοί, δεν είναι «προς γνώσιν της ασθενείας της ανθρωπίνης φύσεως... και του πολέμου του εχθρού»· και του ότι «οι άνθρωποι πραγματικώς υπάρχουσι πεφυλαγμένοι από τη Θείαν δύναμιν και προεχώρησαν εις την αρετήν...και όταν απομακρυνθή εξ αυτών η Θεική δύναμις, ‘αδυνατούσιν εναντίον παντός πάθους...ίνα αποκτήσωσιν την ταπείνωσιν και πλησιάσωσιν προς Αυτόν»;

Έτσι «οι αγωνισταί πειράζονται, ίνα αυξήσωσιν τον πνευματικόν αυτών πλούτον, οι δε αμελείς, ίνα προφυλαχθώσιν εκ των βλαπτόντων αυτούς πραγμάτων».

Ας είναι δοξασμένο το όνομα του Θεού, που με πικρά φάρμακα μας χαρίζει γλυκύτητα και δυνατή κράση· αλλά «και το να υπομένωμεν τους πειρασμούς δεν είναι ημέτερον· διότι πώς είναι δυνατόν το πήλινον αγγείον να βαστάση το ύδωρ, εάν το Θείον πυρ δεν στερεώσει αυτό?...

Και ο Θεός όσον προχωρείς και προκόπτεις, τόσον επιτρέπει οι πειρασμοί «να αυξάνονται και διεγείρονται κατά σου». Αλλά όσον αυξάνονται, τόσο καθαρίζονται τα μάτια της ψυχής σου -«ιλύν εκτινάξας όματος νόου», - για να απολαύσεις όσο περισσότερο τη θέα του προσώπου Του στην άλλη ζωή, τον αληθινό παράδεισο. Όλα για τον άνθρωπο.

Γι αυτό ο πόνος είναι ευλογία, γι αυτό «είναι χάρισμα να μας αξιώνει ο Κύριος να πάσχουμε». Δεν είναι ούτε αδικία ούτε κατάρα - αυτό είναι μεγάλη ύβρις! -, όπως μερικοί τον εκλαμβάνουν.

Τί άλλο απομένει, λοιπόν, από το να δούμε σωστά τον πόνο; Κι αυτό είναι το πρώτο βήμα.

Κι ας κάνουμε τις εντολές, το θέλημά Του. Ας το κάνουμε, μήν το σκεπτόμαστε μόνο θεωρητικά. Ποιός δεν ξέρει ότι δεν πρέπει να αδικήσει, να ψευσθεί..., ότι την ώρα που αδικείται πρέπει να το αντέξει και να δει σωστά τα πράγματα.
Κι ας ενθυμούμαστε τα έσχατά μας, να μην παίρνουμε αέρα και ξεθαρεύουμε και διαφεντεύει το εγώ και αμαρτάνουμε.

Βοηθός και καταφυγή μας η βασίλισσα του πόνου, η Παναγία μας, που εκ Θεού έχει την χάριν να προστατεύει τους πονεμένους· αλλά και όλοι οι άγιοί μας που πόνεσαν εδώ στη γη...

Είναι αλήθεια πολύ ωραίοι εκείνοι που αβίστα κάνουν το καλό και νοιώθουν σα να μην έκαναν κάτι.

Μα πολύ ψηλά, ίσως ψηλότερα, είναι εκείνοι που δέχονται αγόγγυστα και με χαρά το πικρό ποτήρι του πόνου, ιδιαίτερα όσοι έζησαν «το μαρτύριο του αίματος για μια ζωή· με το πήγαινε - έλα της Χάριτος· που δεν «εκπείρασαν» τον Θεό με το «γιατί», το παράπονο, που δεν αμφισβήτησαν την ευσπλαχνία Του· που δεν «ήγειραν δικαιώματα» να είναι όπως οι άλλοι και δεν άφησαν τη θλίψη να τους καταβαραθρώσει...που ενώ όλα τους τραβούσαν στη γη αυτοί κοίταζαν πάντα ψηλά.

Οι απλοί και πονεμένοι, πολλές φορές «αδικημένοι» από μας συνάνθρωποί μας, αυτοί «οι ελάχιστοι» που θα είναι «οι πρώτοι» στη βασιλεία του Θεού...
Αλίμονο μόνο σ’ εμάς τους στεγανούς και αδιάβροχους που μέσα μας κρασί περνά χιλιόχρονο και μένουμε πάντα αμέθυστοι...

«Τέκνον, εγκατάλειψις Θεού, ουδένα πειρασμόν σήμερα».

Γέρων Φιλάρετος

Σημ.: Τα εισαγωγικά είναι σταχυολογήματα από το βιβλίο του πατρός Συμεών Κραγιόπουλου «Το μυστήριο του πόνου», από «Τα ασκητικά του Αγίου Ισαάκ του Σύρου» και από το βιβλίο του Γέροντος Παϊσίου «Πνευματικός αγώνας»