ΕΛ ΜΙΝΑ: ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ - EL MINA: THE GREEK SPEAKING VILLAGE OF LEBANON

Ο oρθόδοξος ελληνισμός του Λιβάνου χρονολογείται από τον 19ο αιώνα και ενισχύθηκε κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής (από τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη) και κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι αξιοσημείωτο ότι η πρώτη ελληνική κοινότητα με την επωνυμία "Φιλόπτωχος Ελληνική Κοινότης Βηρυττού" (σύμφωνα με στοιχεία του ενημερωτικού δελτίου Greek community of Beirut) ιδρύθηκε πολύ πριν από την ανεξαρτησία του Λιβάνου, με άδεια της τότε Λιβανέζικης κυβέρνησης και της Γαλλικής αρμοστείας, το 1926. Αμέσως ακολούθησε η "Αστική Ελληνική Σχολή" και η ίδρυση της "Ενωσης Ελληνίδων Κυριών" και του αθλητικού συλλόγου "Αετός", ο οποίος εξελίχθηκε αργότερα στην "Ελληνική Λέσχη Βηρυττού".

Σύμφωνα με τις πηγές της ελληνικής πρεσβείας, η εγγεγραμμένη ελληνική κοινότητα σήμερα ανέρχεται στους 3.000 κατοίκους. Κυριότερη ίσως εστία ελληνοφωνίας στο Λίβανο αποτελούν οι κρητικής καταγωγής κάτοικοι της χώρας, οι οποίοι κατοικούν στο βόρειο Λίβανο και είναι, κατά πλειοψηφία, μουσουλμανικού δόγματος. Σύμφωνα με τα δεδομένα πραγματοποιηθείσης επιτόπιας ερευνάς μας (Τσοκαλίδου, 2000), οι ελληνόφωνες εστίες της χώρας συγκεντρώνονται κυρίως στην πρωτεύουσα Βηρυττό και την Τρίπολη του Β. Λιβάνου. Τέλος, εκτός από τους ελληνικής καταγωγής κατοίκους της χώρας, στο Λίβανο υπάρχει και ακαδημαϊκή εστία ελληνομάθειας, η θεολογική σχολή του Balamand στο Β. Λίβανο, η οποία προετοιμάζει ορθοδόξους ιερείς με υψηλό βαθμό ελληνομάθειας. Η σχολή αριθμεί 60 φοιτητές (ανάμεσά τους και λίγες φοιτήτριες), οι οποίοι παρακολουθούν κάθε μέρα μαθήματα στα Ελληνικά.

'Οπως προείπαμε, οι κυριότερες εστίες του ορθοδόξου ελληνισμού στο Λίβανο είναι η πρωτεύουσα Βηρυττός και η Τρίπολη του Β. Λιβάνου. Εκτός από την "Ελληνική Κοινότητα" υπάρχει και η "Ελληνική Λέσχη", με αυτόνομη διοίκηση, η οποία απαρτίζεται από νεαρά μέλη τής ελληνικής κοινότητας και διοργανώνει ξεχωριστές εκδηλώσεις για τη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας στο Λίβανο. Το σημερινό σχολείο της ελληνικής κοινότητας Βηρυττού ενισχύεται από την ελληνική πολιτεία με αποστολή αποσπασμένου δασκάλου, αλλά συντηρείται αποκλειστικά από την ελληνική κοινότητα Βηρυττού.

Στην Τρίπολη του Β. Λιβάνου λειτουργεί εδώ και 40 χρόνια Ελληνική Λέσχη, στην οποία συχνά λειτουργεί και σχολείο Ελληνικών. Είναι αξιοσημείωτο το ενδιαφέρον ατόμων μη-ελληνικής καταγωγής στο Λίβανο για την ελληνική γλώσσα, με την οποία μπορούν να αισθάνονται άνετα τόσο ο ορθόδοξος ντόπιος πληθυσμός (περίπου 15% του συνόλου), λόγω κοινού θρησκεύματος, αλλά και οι υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες, που μαθαίνουν από νωρίς να εκτιμούν την ελληνική παράδοση, κυρίως για λόγους παλαιών ιστορικών δεσμών αλλά και γεωγραφικής εγγύτητας. Ταυτόχρονα, όμως, τα περιορισμένα μέσα που διαθέτουν τα ελληνικά κοινοτικά σχολεία (ιδίως η έλλειψη βιβλίων και εκπαιδευμένου διδακτικού προσωπικού) συνεπάγονται και χαμηλό επίπεδο ελληνομάθειας, ενώ έμφαση δίνεται σε επιφανειακά στοιχεία της ελληνικής κουλτούρας, όπως είναι οι χοροί και οι εθνικές γιορτές.

ο Κρητικός Σύνδεσμος ("Φιλανθρωπικός Κοινωνικός Λιβανέζικος Κρητικός Σύλλογος") ιδρύθηκε το 1996 στο επίνειο της Τρίπολης του Β. Λιβάνου, την Ελ Μίνα. Σύμφωνα με το καταστατικό τού συλλόγου, τα μέλη του αυτοπροσδιορίζονται ως πρόσφυγες από την Κρήτη (τέλη του 19ου-αρχές 20ου αι. με έτος ίδρυσης το 1897), οι οποίοι μετοίκησαν στο Λίβανο και ειδικά στις περιοχές τής Τρίπολης και της Ελ Μίνα. Σκοπός τους είναι η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και η επιτέλεση φιλανθρωπικού και κοινωνικού έργου, με τρόπο αφιλοκερδή και χωρίς πολιτικές επιδιώξεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο καταστατικό του συνδέσμου δεν γίνεται καμμία αναφορά στο θρήσκευμα των μελών. Οι ίδιοι δηλώνουν ότι το γεγονός ότι ζουν σε μία πολυθρησκευτική κοινωνία έχει συντελέσει στη διαμόρφωση μιας ανεκτικής στάσης απέναντι στη θρησκεία.

Η ελληνική πρεσβεία τού Λιβάνου τούς αντιμετωπίζει συχνά με δυσπιστία, ενώ οι ίδιο νιώθουν ότι δεν καθιστούν αρκετά αισθητή την παρουσία τους ως ελληνόφωνη εστία της διασποράς παρ' όλο που εξακολουθούν να διατηρούν την κρητική τους συνείδηση και να επιθυμούν σχέσεις με την μητροπολιτική Ελλάδα. Ενδεικτικά, πολλοί δήλωσαν ότι, παρ' όλο που είναι μουσουλμάνοι, είναι μονογαμικοί και θεωρούν το διαζύγιο ντροπή, θέλοντας έτσι να αποδείξουν την προτίμησή τους σε κάποιες χριστιανικές ελληνικές παραδόσεις. Μέχρι να αρχίσει ο εμφύλιος πόλεμος στο Λίβανο (1975), η κοινότητά τους ήταν πολύ δεμένη και απόλυτα ενδογαμική. 'Επειτα όμως, πολλοί αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν και η κοινότητα διασπάστηκε, ενώ όπως τονίζουν οι ίδιοι, οι σχέσεις τους με τους Λιβανέζους συμπολίτες τους υπήρξαν πάντοτε άριστες. Η πλειοψηφία τής κοινότητας διατηρεί τα Ελληνικά σε ικανοποιητικό βαθμό, ενώ ένα μέρος της έχει μόνο παθητική γνώση της γλώσσας.

Orthodox Hellenism in Lebanon dates from the 19th century and was strengthened at the period of the Asia Minor destruction (from the Smyrna and Constantinople) and during the Second World War. It is remarkable that the first Greek community with the name " Greek Benevolent Association of Beirut" was founded much before the independence of Lebanon, with the authorization of the then Lebanese government and French governorship, in 1926.

This was immediately followed by the "Urban Greek School" and the foundation of the "Union of Greek Ladies" and the athletic association "Eagle", which developed later in the "Greek Club of Beirut". According to the sources of the Greek embassy, the registered Greek community today amounts 3.000 residents.However, the main source of Greek speakers in Lebanon constitute the Cretan origin residents of country, who live in Northern Lebanon and are, in their majority, Muslim in doctrine. According to the data of our realized research which took place on the spot (Tsokalidou, 2000), the Greek-speaking enclaves of the country are assembled mainly in the capital Beirut and Tripoli in N. Lebanon. Finally, apart from the Greek origin residents of country,there also exists in Lebanon an academic institution of Greek language learning.This is the theological faculty of Balamand in N. Lebanon, which prepares Orthodox priests with a high degree of Greek language proficiency. The faculty numbers 60 student(among them a few female students), who study courses in the Greek daily.As we have mentioned, the main enclaves of Orthodox Hellenism in Lebanon are the capital Beirut and Tripoli in Northern Lebanon.

Apart from the "Greek Community" the "Greek Club",also exists with an autonomous administration, which is composed by young members of the Greek community and organizes separate events for the maintenance of Greek identity in Lebanon. The current school of the Greek community in Beirut is strengthened by the Greek state by sending school teachers from Greece, but is maintained exclusively by the Greek community of Beirut. In Tripoli in Northern Lebanon,a Greek Club functions for 40 years, which often also functions as a Greek school. The interest of individuals of non-Greek origin in Lebanon for the Greek language is remarkable.By learning Greek,the Orthodox local population (roughly 15% of total), become to feel more comfortable of their common religion, but also the remainder social groups, learn from an early age to appreciate the Greek culture, mainly for reasons of old historical connections but also geographic proximity.

Simultaneously, however, the Greek Community schools have a limited ability (the lack of books and educated instructive personal) to teach the Greek language and this results in low level Greek proficiency,and emphasis is given in superficial elements of the Greek culture, such as dances and the national holidays.The Cretan Association ("Charitable Social Lebanese Cretan Association") was founded in 1996 at the port of Tripoli of N. Lebanon, El Mina. According to constitution of the association, its members are self-proclaimed as refugees from Crete (late 19th-beginning of 20th century, with the year of foundation 1897), who emigrated to Lebanon and specifically in the regions of Tripoli and El Mina. Their aim is the improvement of their standard of living and the realization of charitable and social work, with without economic profit and without political objectives.It is remarkable that in the statute of the association there is no mention about the religion of the members. They themselves declare that the fact that they live in a multi-religion society has contributed in the creation of an accepting attitude in regards of religion.

The Greek embassy in Lebanon, faces them often with mistrust,(mainly because they are Muslims) while they themselves feel that they do not render enough , their presence as a Greek-speaking community in the diaspora, even though they all continue maintaining their Cretan conscience and wishing for relations with metropolitan Greece. Indicatively, many declared that, even though they are Muslim, they are monogamous and consider divorce to be a shame, wanting thus to prove their preference in certain christian Greek traditions. Until the beginning of the civilian war in Lebanon (1975), their community was very tied together and completely endogamous. After the war however, many were forced emigrate and the community was split, while they stress , their relations with their Lebanese fellow-citizens have always been excellent. The majority of the community maintains Greek in a satisfactory degree, while part of it has only a passive knowledge of language.

http://noctoc-noctoc.blogspot.com